Fotografując stroje i krajobrazy, występując przed publicznością czy kolekcjonując instrumenty – we wszystkich podejmowanych aktywnościach Mieczysław Cholewa snuł opowieść o góralskiej kulturze, którą nie tylko dokumentował i utrwalał, ale również sam wytwarzał. Wystawa „Fotogawęda. Ze zbiorów Mieczysława Cholewy” przedstawia wielowątkową, niezwykłą postać etnografa-amatora, spełniającego się w wielu życiowych rolach – fotografa, regionalisty, gawędziarza, bacy, wydawcy, poety…
Urodzony w 1913 r. Mieczysław Cholewa, pochodzący z mieszczańskiej rodziny, za pierwsze zarobione pieniądze kupił strój góralski. Tak zaczęła się jego kolekcjonerska pasja. Liczący ponad 130 obiektów zbiór strojów, instrumentów, przedmiotów codziennego użytku, które zebrał Cholewa to przedmioty wykonane przed II wojną światową, a znaczna część w II poł. XIX w. Wraz z kolekcją ponad 800 czarno-białych fotografii wykonanych na szklanych negatywach i celuloidowych błonach stanowią zbiory Cholewy w zasobach Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Część tej kolekcji prezentujemy na wystawie – to wybór 250 fotografii, a także stroje góralskie, instrumenty oraz projekty i rysunki haftów samego Cholewy.
Zdjęcia przedstawiają m.in. samego autora w różnych strojach góralskich, które Cholewa nie tylko kolekcjonował, ale również sam rysował wzory dekoracyjnych aplikacji i zlecał ich szycie. Wiele z nich to wspólne fotografie z muzykantami, z którymi wstępował na scenach domów wczasowych, popularyzując kulturę górali z okolic Sącza poprzez muzykę, taniec i „góralskie godki” – także zagranicą. Pasją próbował zarażać najbliższych, zapraszając rodzinę do przebierania się w góralskie stroje i wspólnego pozowania do zdjęć. Kilkadziesiąt z tych fotografii autor wydał samodzielnie w formie pocztówek w latach 40. XX wieku. Przykładowo pocztówka podpisana „Para w strojach Lachów Sądeckich” wydaje się być z pozoru autentycznym przedstawieniem góralskiej rodziny uchwyconej w drzwiach domostwa, tymczasem przedstawia samego Cholewę i jego żonę Wiktorię. Niczym instagramerski influencer Cholewa kreował swój wizerunek poprzez liczne zdjęcia, łączenie góralskich stylów i snucie opowieści podczas licznych występów gawędziarsko-muzycznych.
Jednocześnie działalność Cholewy – badacza i regionalisty, miała znaczący wpływ na profesjonalistów zajmujących się etnografią. Jego fotografie dokumentują krajobraz kulturowy i naturalny polskich Karpat z lat 20. i 30. XX w. Na zdjęciach rejestrował kulturę materialną, w tym stroje, architekturę wiejską, rzemiosła oraz obrzędy rodzinne i doroczne, okolic Nowego Sącza. Cholewa tworzył też portrety górali w strojach regionalnych, w ich naturalnym środowisku, dokumentował nieznane już zawody, jak krawiec ubiorów ludowych, wytwórca kierpców czy parzenic – charakterystycznego ozdobnego haftu góralskich portków. Na wielu kadrach uwiecznił krajobrazy okolic Sącza, Rożnowa, Długołęki, a wśród nich zabytki, które nie przetrwały zawieruchy wojennej czy próby czasu, jak Zamek Królewski w Nowym Sączu. Mieczysław Cholewa poprzez swoje prace w 20-leciu międzywojennym miał realny wpływ na wydzielenie Sądecczyzny z etnograficznej krainy z Podhala.
Zdigitalizowaną kolekcję zdjęć Mieczysława Cholewy obejrzeć można na dedykowanej www naszego Archiwum Naukowego.
Zapraszamy także do śledzenia aktualności na profilu wystawy na Instagramie, gdzie oprócz publikacji zdjęć opisujemy historie z życia Cholewy pozwalające lepiej poznać wszystkie jego oblicza.
Do obejrzenia:
Film z montażu wystawy
Film z koncertu kapeli góralskiej „Ciupaga”, który odbył się na Placu Małachowskiego
Poznaj wystawę podczas oprowadzań kuratorskich i warsztatów! Nasz program:
- 30.06 godz. 17:00 – oprowadzanie kuratorskie
- 3.07. godz. 12:00 – oprowadzanie kuratorskie
- 28.07. godz. 17:00 – warsztaty: (Nie)codzienna (nie)zwykłość – Rodzinny spacer fotograficzny i warsztaty dla rodzin z dziećmi od 7 lat
- 4.08. godz. 17:00 – warsztaty: Co opowiada przyroda wokół nas? Rodzinny spacer fotograficzny i warsztaty dla rodzin z dziećmi od 7 lat
- 28.08. godz. 17:00 – oprowadzanie kuratorskie
Kuratorka wystawy: Joanna Bartuszek
Scenografia: Wojciech Cichecki
Grafika: Żaneta Strawiak-Pulkowska / PME
