Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie z prestiżową nagrodą za innowacyjne działania!
27 września 2025 roku w Budapeszcie odbyła się uroczysta gala rozdania nagród European Museum Academy Awards. Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie zostało nominowane w kategorii Art Museum Award i jako jedyna instytucja z Polski zakwalifikowało się do ścisłego finału.
Muzeum otrzymało Special Commendation for Innovative Practices – specjalne wyróżnienie za innowacyjne działania. Akademia dostrzegła i doceniła tegoroczne działania Muzeum, związane między innymi z programem „Wbrew stereotypom”.
Raport sędziów:
Państwowe Muzeum Etnograficzne (Warszawa, Polska) ucieleśnia skomplikowanie historii i odważną, współczesną misję. Założone w 1888 roku, pierwotnie mieściło się w ogrodzie zoologicznym, co odzwierciedlało egzotyzm i podejście oparte na rasowej wyższości, które cechowały pierwotną kolekcję. Od roku 1973 muzeum zajmuje okazały, dziewiętnastowieczny gmach w centrum Warszawy, oficjalnie będący własnością instytucji bankowej. W ciągu sześciu miesięcy rozpoczną się szeroko zakrojone prace renowacyjne i modernizujące finansowane przez Unię Europejską i Samorząd Województwa Mazowieckiego, mające na celu podniesienie standardu zarówno budynku jak i wystawy stałej poprzez implementacje najnowocześniejszych technologii multimedialnych. Pod przywództwem dyrektorki Magdaleny Wróblewskiej, historyczki sztuki i muzeolożki o międzynarodowym doświadczeniu, zaangażowanej w procesy dekolonizacyjne, muzeum aktywnie redefiniuje swoją postawę w ramach programu „Wbrew stereotypom”. Ta inicjatywa przenika wszystkie działania muzeum od wystaw czasowych jak „Afrotopie” i „Wybielanie” do innowacyjnych, krytycznych interwencji w wystawę stałą „Afrykańskie wyprawy, azjatyckie drogi”, poprzez uwzględnienie współczesnych głosów artystów podważających tradycyjne narracje. Strona internetowa muzeum – dobrze skonstruowana i w pełni przetłumaczona na angielski – dostarcza szczegółowych informacji na temat osiągnięć i wyzwań w wymiarze dostępności, co odzwierciedla transparentny i inkluzywny etos. Poprzez przyjęcie krytycznej refleksji, współpracę twórczą z różnorodnymi społecznościami i zaangażowanie multimedialne, muzeum pozycjonuje się jako dynamiczna przestrzeń dialogu, edukacji i społecznej zmiany w obecnym krajobrazie kulturowym.
źródło: https://europeanmuseumacademy.eu/
Kategoria Art Museum Award koncentruje się na społecznej roli muzeów sztuki i wyróżnia projekty muzealne, które umieszczają sztukę w innowacyjnych kontekstach, aby odpowiadać na aktualne problemy społeczne. Nagroda opiera się na wartościach demokratycznych i humanistycznych, takich jak sprawiedliwość społeczna, partycypacja, inkluzywność, równość płci, sprawiedliwość rasowa, budowanie wspólnoty, zrównoważony rozwój i odporność. To właśnie te wartości powinny napędzać nowe idee muzeologiczne. Nagroda wskazuje nowe wzorce i modele doskonałości, które ukazują społeczną rolę muzeów sztuki. Mogą się o nią ubiegać zarówno muzea sztuki, jak i galerie sztuki.
Celem programu „Wbrew stereotypom” jest zastąpienie uproszczonych wyobrażeń o Afryce w Europie pełniejszym i bardziej adekwatnym obrazem. Program powstał we współpracy z mieszkankami i mieszkańcami Afryki oraz Afrykankami i Afrykanami żyjącymi w Warszawie.
W jego ramach zaprezentowano dwie wystawy czasowe: „Afrotopie” – afirmatywne przedstawienie Afryki w obiektywach młodego pokolenia fotografek i fotografów; oraz „Wybielanie” – autokrytyczną refleksję nad historią Muzeum, związaną z pozyskiwaniem zbiorów z Afryki i ich prezentacją w muzealnych przestrzeniach. Dodatkowo, w ramach programu na wystawie stałej „Afrykańskie wyprawy, azjatyckie drogi” pojawiły się Interwencje – komentarze odnoszące się do wybranych obiektów oraz problemów poruszanych w ekspozycji.
