Tingatinga to współczesne malarstwo afrykańskie. Są to niezwykle kolorowe, pełne życia kompozycje przedstawiające stylizowane zwierzęta, ptaki i różne scenki rodzajowe. Jest tak charakterystyczne, że można go rozpoznać niemal na pierwszy rzut oka. Malarstwo powstało w dalekiej Tanzanii. Określenie pochodzi od nazwiska człowieka, który w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku zaczął malować zwierzęta typowe dla fauny afrykańskiej.
fot. K.Wodecka
Edward Saidi Tingatinga urodził się w 1932 roku w niewielkiej wiosce na południu Tanzanii w plemieniu Makua. Jako dziecko uczył się w szkole misyjnej, a później będąc już dorosłym wyjechał do Dar-es-Salaam. Tam podejmował różne prace: był ogrodnikiem, ulicznym sprzedawcą warzyw i owoców, robotnikiem na plantacji sizalu. Ponieważ był utalentowany, zaczął rozwiać różne artystyczne umiejętności. Malował na zamówienie ściany domów nawiązując do zwyczaju zdobienia domów w swojej rodzinnej wiosce, ozdabiał poduszki, serwety i kapy na łóżka. Nauczył się wyplatać kosze i maty. Wieczorami muzykował i tańczył. Grał na ksylofonie w zespole muzycznym. Był powszechnie lubiany, miał wielu przyjaciół. Kiedy pewnego razu zobaczył obrazy przywiezione z Konga, sam zapragnął zostać malarzem. Zaczął malować zwierzęta, podobnie jak robił to kiedyś w dzieciństwie. Na jego obrazach pojawiły się słoń, żyrafa, lew, hipopotam i antylopa, które nazywane są często „wielką piątką”. Zwierzęta malował z profilu, ale ich głowę przedstawiał zawsze od przodu. Cechą charakterystyczną jego sposobu malowania jest konturowanie postaci białą lub czarną kreską. Często obrazy ozdabiały fantastyczne ptaki. Malował na kwadratowych płytach pilśniowych o wymiarach 60 cm x 60 cm. Używał farb olejnych lub farb do malowania rowerów, w kolorach zielonym, białym i czarnym.
fot. E.Koprowski
Takie były początki. Potem artysta zaraził swoją pasją członków swojej rodziny i przyjaciół. Początkowo wszyscy wiernie naśladowali sposób malowania Tingatingi, ale z czasem zaczęło się to zmieniać. Pojawiły się inne kolory, wymiary obrazów, tematyka. Dzieła przedstawiały sceny z targowiska, miejską ruchliwą ulicę, wizytę w szpitalu czy codzienne życie na wsi. Inspiracją stały się również legendy i mity afrykańskie oraz krajobrazy Tanzanii z ośnieżonym szczytem Kilimandżaro. Edward Tingatinga zmarł tragicznie w 1972 roku. Byłby pewnie zadowolony, że dziś jego obrazy są sławne i rozpoznawalne na całym świecie, że ma tylu następców, którzy tak rozwijają to malarstwo, a nazwa stylu już zawsze będzie przypominać o jego twórcy. Najważniejszym centrum tego malarstwa jest nadal Dar es Salaam. W samym środku miasta w pobliżu dużego kompleksu handlowego Morogoro znajduje się niezwykłe, pełne kolorów miejsce, gdzie na gęsto ustawionych obok siebie straganach rozwieszone są obrazy współczesnych artystów tingatinga. Można je tam podziwiać i kupować.
fot. E.Koprowski
-
- fot. E.Koprowski
-
- fot. E.Koprowski
Wykorzystując niezwykłą bajkowość malarstwa, wzorując się na stylu nurtu stworzono cykl filmów pod nazwą „W krainie Tinga Tinga” i wydano książki dla dzieci pod tym samym tytułem. Malarstwo tingatinga nabiera szczególnego znaczenia w czasach zagrożeń ekologicznych przypominając nam, że tych wspaniałych, wolnożyjących zwierząt afrykańskich jest coraz mniej, a tereny które mieszkają kurczą się. Jeśli nie zadbamy o ich los, wyginą.
By bliżej poznać malarstwo Edwarda przygotowaliśmy dla Was zadania. Spróbujcie wypełnić przygotowane kolorowanki. By prace miały styl malarstwa tingatinga nie oszczędzajcie kolorów!
Z kart poniżej możecie wyciąć i złożyć zwierzęta afrykańskie. Czy znacie je wszystkie?
Instrukcja wykonania papierowych zwierząt:
- Wydrukuj załączone wyżej wzory. Do wyboru jest lew i hipopotam. Oczywiście możesz wykonać oba zwierzątka!
- Pokoloruj wydruki, a następnie wytnij poszczególne elementy.
- Złóż zwierzątka na pół zgodnie z tym jak podpowiadają nadrukowane linie. Uzupełnij składanki o luźne elementy: u lwa to grzywa, a u hipopotama uszy. Zwróć uwagę, że przy hipopotamie musisz wykonać dodatkowe nacięcie, by móc wcisnąć w nie uszy zwierzaka. Gotowe!