fot. Anahita Rezaei
Czym właściwie jest makatka?
Makatka to obraz stworzony na tkaninie, który zawieszano dawniej w domach. Makatki były dziergane, wyszywane lub malowane. Najpewniej przybyły do Polski z Niemiec i Holandii. W Europie można je było również spotkać w wielu krajach na wschodzie. Już ponad sto lat temu były znane i popularne. Są znanym przykładem twórczości ludowej. Zanim trafiły na wieś, ozdabiały domy w miastach.
Materiał na makatkę miał zazwyczaj kształt prostokąta – czasem wielkości serwetki, innym razem obrusu. Tradycyjnym miejscem ich prezentacji była kuchnia, stąd często mówimy o makatkach kuchennych. Dlaczego akurat tam? Tradycyjnie kuchnia była przestrzenią pracy kobiet, a to najczęściej one były autorkami pięknych wyszywanek.
Na jasnym płótnie, poza scenkami tematycznymi, znajdowały się również hasła w postaci przysłów, powiedzeń, złotych myśli czy modlitw. Napis był słownym uzupełnieniem obrazu.
Popularne hasła z polskich makatek:
– „Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej.”
– „Bóg kocha takie dziadki, co słuchają ojca, matki”
– „Gdy kucharka myślami jest daleko, kot wypija całe mleko”
– „Kto rano wstaje temu Pan Bóg daje”
– „Bez pracy nie ma kołaczy”.
Około sto lat temu, kiedy makatki przeżywały szczyt swojej popularności, wykonywano je ręcznie. Później, gdy maszyny stały się powszechniejsze, wykonywano makatki fabrycznie -były wtedy tworzone za pomocą nici w jednym kolorze: niebieskim, czerwonym, czarnym i miały bardziej masowy charakter niż wykonywane ręcznie.
Poniżej udostępniamy Wam kartę pracy, na której znajdziecie kilka prostych zadań służących bliższemu poznaniu makatek i stworzeniu własnej!
Źródło informacji: www.wiano.eu
Na powyższej stronie znajdziecie mnóstwo przykładów polskich makatek.
Zainspirujcie się do stworzenia własnych!
Zadania z karty pracy:
- „Czym chata bogata tym rada” – jak rozumiesz te słowa? Możesz skonsultować swój pomysł z rodzicami, opiekunami, dziadkami, albo poszukać informacji samodzielnie.
- Jakich materiałów i narzędzi używano do tworzenia makatek? Wypisz je.
- Co, poza hasłem, znajduje się na makatce? Przyjrzyj się i opowiedz jaki jest nastrój makatki? Jakie uczucia w tobie wywołuje?
- Zaprojektuj własną makatkę. Wybierz hasło, które najbardziej Ci się podoba. zastanów się jaką do niego wykonać ilustrację, a następnie weź do ręki kartkę oraz kredki.
– „Świeża woda zdrowia doda.”
– „Smaczna potrawa to moja zasada”
– „Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.”
A może wyszyjesz swoje dzieło na materiale?
tekst i karta: Monika Krysztofińska