Nowe wydawnictwo Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie
Kolekcja dzieł Nikifora – jednego z najbardziej znanych w świecie malarzy naiwnych pochodzenia polsko-ukraińskiego, zgromadzona w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, jest jedną z najbogatszych w Polsce.
Katalog przedstawia 137 dzieł. Samych ilustracji w tym wydawnictwie jest jednak więcej. Wynika to przede wszystkim z typowego dla Nikifora używania obu stron podłoża malarskiego. Celem podkreślenia detali niektórych obrazów przedstawione zostały powiększenia tych elementów. Mowa tu przede wszystkim o sygnaturach, pieczęciach i dopiskach autora. Nikifor swoje dzieła tworzył często na przypadkowych kartkach – okładkach, wyrwanych stronach lub drukach. Ten fakt również znajdzie odbicie w materiale ilustracyjnym. Prace z omawianej kolekcji są więc przedstawione w sposób kompletny, umożliwiając zainteresowanym czytelnikom ich gruntowną analizę.
Wydawnictwo ma formę blisko trzystustronicowego albumu o wymiarach 22,5 x 24 cm. Poza częścią ilustracyjną znajdują się w nim wartościowe opracowania dotyczące postaci i fenomenu Nikifora oraz historii powstawania kolekcji jego prac przechowywanej w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Wszystkie teksty zostały przedstawione w trzech językach – po polsku, ukraińsku oraz angielsku.
Katalog jest dostępny do zakupu: Malarz nad malarzami. Nikifor w kolekcji PME
O Nikiforze
Nikifor – Epifaniusz Drowniak urodził się w 1895 roku w Krynicy. Matka, Łemkini, była służącą w pensjonatach w Krynicy. Ojciec nieznany. Z powodu wady wymowy odbierany przez ludzi jako niepełnosprawny. Wcześnie zaczął malować, traktując obrazki jako formę kontaktu ze światem oraz sposób zarobkowania. Nikifor był tytanem pracy, namalował ponad 30 000 obrazów. Jeszcze przed II wojną światową zorganizowano mu wystawę w Paryżu, a jego twórczość cenili wybitni polscy artyści: Zygmunt Waliszewski, Tytus Czyżewski, Jan Cybis, Alfons Karny czy Edward Dwurnik. Fascynował także znakomitych literatów: Jana Józefa Szczepańskiego i Zbigniewa Herberta.
O Nikiforze napisano tysiące artykułów, wydano kilka książek, nakręcono film fabularny i kilka dokumentalnych. Jego prace znajdują się w zbiorach najważniejszych europejskich muzeów, w tym etnograficznych oraz kolekcji sztuki art brut.
Fenomen sztuki Nikifora objawia się w niezwykłej wrażliwości na kolor, umiejętności wydobycia najsubtelniejszych odcieni, intuicji pozwalającej na osiąganie efektu świetlistości i blasku. Całe życie malował bliskie mu i znane tematy: rodzinną Krynicę z jej budynkami zdrojowymi, stylowymi willami oraz wnętrzami świątyń różnych wyznań dających schronienie i poczucie bliskości Boga, otaczające go krajobrazy, stacje kolejowe, które mijał podczas licznych podróży w pociągach chroniących go przed chłodem, budynki i budowle odwiedzanych miast. Wszystko dekorował siłą swojej fantazji tworząc nierealistyczne budowle, pomniki czy niosące uspokojenie pejzaże stanowiące jakby syntezę tematu. Sztuka Nikifora zbliża nas do wielkiej tajemnicy człowieka dając świadectwo niezwykłego a wręcz niewytłumaczalnego talentu.
