Z Kolekcji Opoczyńskiej Teresy Szwedkowicz
Kolekcja Muzealiów i archiwaliów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie dzięki dofinansowaniu z Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów w ramach programu Rozbudowa zbiorów muzealnych wzbogaciła się o unikatowy zbiór Kolekcji Opoczyńskiej Teresy Szwedkowicz. Zbiór zawiera 194 Plansze z 452 fotografiami chłopów w strojach ludowych z regionu z lat 1900-1950, 66 szt. negatywów szklanych oraz 20 odbitek fotograficznych z lat międzywojennych, 4 serwety haftowane, 4 plansze z próbkami haftów, zbiór samodziałów lnianych w albumie oraz 3 albumy – kroniki opowiadające o życiu i pasji kolekcjonerki.
Teresa Szwedkowicz (1930-2001) była nauczycielką wychowania plastycznego i technicznego w liceum ogólnokształcącym w Opocznie, miłośniczką rodzinnego regionu. Kolekcję stroju opoczyńskiego i haftu, a także fotografii tworzyła przez ponad 40 lat. Dokonywała zakupów w czasie wakacyjnych wędrówek po opoczyńskich wsiach, a także na targach i jarmarkach w Opocznie. Gromadziła głównie elementy wiana i stroju ślubnego panny młodej (koszule, ręczniki, nakrycia na łóżko, fragmenty stroju) oraz fotografie związane z obrzędami rodzinnymi. Niemal cała jej kolekcja zawierająca elementy stroju opoczyńskiego licząca ponad 900 sztuk, pozyskiwana była do zbiorów PME w latach 1977 – 2005. Pozyskane w tym roku materiały stanowią ostatnią część spuścizny kolekcjonerki. Składają się głównie z fotografii rodzinnych z terenów Opoczna oraz albumów – kronik życia kolekcjonerki, a także kilku ostatnich elementów zgromadzonych tkanin i próbek haftów z regionu opoczyńskiego.
Z Kolekcji Opoczyńskiej Teresy Szwedkowicz
Najcenniejszą częścią materiałów są fotografie rodzinne zgromadzone na kilkuset tekturowych planszach opisanych odręcznie przez kolekcjonerkę. Fotografie te utrwalają obrzędowość rodzinną, jak: chrzty, śluby, pogrzeby oraz społeczną: pielgrzymki, odpusty, spotkania towarzyskie. Stanowią wiec doskonały obraz życia i kultury mieszkańców wsi. Stanowią dokument stanu zachowania kultury wiejskiej (w szczególności zaś stroju ludowego i jego ewolucji). Wart podkreślenia jest fakt, że niniejsza kolekcja fotografii była nagradzana na wielu konkursach, m.in. zdobyła pierwszą nagrodę na konkursie „Fotografia Polskiej wsi do 1948 roku” zorganizowanym w 1985 r. przez Kwartalnik Fotografia, Instytut Kultury Materialnej PAN i redakcje „Nowej Wsi”.
Odrębnym zbiorem są fotografie wykonane na negatywach szklanych o wym. 6/9 cm, które utrwalają głównie portrety mieszkańców opoczyńskich wsi. Większość to zdjęcia pojedyncze kobiet czy mężczyzn wykonane do dokumentów, ale są także zdjęcia towarzyskie par, kobiet lub mężczyzn, zdjęcia ślubne oraz małżeńskie, kobiet z dziećmi czy samych dzieci. Większość wykonana jest w plenerze przez fotografów, którzy w okresie okupacyjnym przebywali na wsiach.
Uzupełnieniem kolekcji fotografii są próbki tkanin przechowywane w albumie, 4 karty luzem oraz 4 haftowane serwety. Są to obiekty, których kolekcjonowaniem przez całe życie zajmowała się Pani Teresa Szwedkowicz. Szczególnie interesujące są 3 albumy stworzone przez kolekcjonerkę, w którym znajdują się opisane rzez Panią Szwedkowicz etapy jej zainteresowania gromadzeniem haftów oraz dokumentacja jej dorobku życiowego, w tym wystaw i dyplomów otrzymanych za zdobycie nagród w związku z gromadzoną kolekcją. Albumy te – swoistego rodzaju kroniki życia twórczyni są cennym elementem, który może posłużyć do odtworzenia biografii kolekcjonerki, czy też opisu zjawiska kolekcjonerstwa i regionalizmu.
Z Kolekcji Opoczyńskiej Teresy Szwedkowicz
„Zakup Kolekcji Teresy Szwedkowicz”.
Zakup dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z budżetu państwa w ramach programu własnego Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów Rozbudowa zbiorów muzealnych, oraz ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.
