DLA KOGO?
Wydarzenie dla osób dorosłych.
DOSTĘPNOŚĆ
Wykład online na platformie Zoom tłumaczony na Polski Język Migowy (PJM). Więcej informacji: dostepnosc@ethnomuseum.pl; tel. 502 955 534 (możliwość wysłania SMS).
O WYDARZENIU
Zapraszamy do wzięcia udziału w cyklu wykładów online „Antropologia międzygatunkowa”, który pozwoli osobom w nich uczestniczących wzbogacić się o wiedzę o relacjach międzygatunkowych w duchu nieantropocentrycznego paradygmatu w humanistyce. To kolejny już cykl spotkań na platformie Zoom organizowany przez Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie. Tym razem tematem przewodnim są przestrzenie, sposoby i cele, które stawiają przed sobą osoby zajmujące się szeroko pojętą humanistyką w toku zainteresowań związanych z czytaniem przyrody. W procesie ciągłego kształtowania się wiedzy zmieniają się kategorie organizujące i opisujące świat. W końcu nastał czas, gdy rozpadła się opozycja kultury i natury rozwiązując „narządy mowy różnych gatunków”. Przemówiły do nas zwierzęta, a także rzeki, góry, rośliny i nawet miasta. Uwrażliwieni na inne sposoby kształtowania i odbioru świata, próbujemy je zrozumieć, wiedząc, że pozostajemy wciąż zanurzeni w języku.
HARMONOGRAM WYKŁADÓW
Spotkanie 1.
17.09.2024, godz. 20.00
W stronę etnografii transrelacyjnej. Poznanie i praxis wobec relacyjnie urządzonej rzeczywistości
Projekt etnografii transrelacyjnej czerpie inspiracje z kilku zastanych propozycji teoretycznych i nurtów filozoficznych, podejmując refleksję na temat wyzwań, jakie stawia przed antropologią chęć badania i wyjaśniania relacyjnie urządzonej rzeczywistości. Transrelacyjność to jedna z wielu soczewek antropologicznego poznania będąca propozycją radzenia sobie ze złożonością badanych światów, a zarazem zachętą do wyobrażenia sobie tej paruzji w określonych konfiguracjach.
dra hab. Katarzyna Majbroda, prof. UWr – teoretyczka literatury, antropolożka społeczno-kulturowa. Wykładowczyni w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego; wiceprezeska Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Zajmuje się teoriami i metodologią nauk humanistycznych i społecznych, environmental studies, antropologią energii i środowiska, krytycznym posthumanizmem, edukacją otwierającą.
Spotkanie 2.
25.09.2024, godz. 20.00
Współzamieszkiwanie miasta
Podczas prelekcji spojrzymy na miasto z perspektywy antropologicznej, a więc na „trzecią przestrzeń” powstającą w wyniku interferencji między jego materialną tkanką a ludzkim doświadczeniami i wyobrażeniami (geokrytyka), wytwarzaną przez interakcję wielu ludzkich i nieludzkich podmiotów (antropologia rzeczy i ekokrytyka) współzamieszkujących zurbanizowaną przestrzeń.
dra hab. Agnieszka Karpowicz, prof. UW – pracuje w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Literaturoznawczyni, kulturoznawczyni, członkini zespołu Pracowni Studiów Miejskich IKP, Ośrodka Badań nad Awangardą Uniwersytetu Jagiellońskiego i ośrodka Modernitas przy Université Libre w Brukseli. W latach 2016–2022 wiceprezeska Fundacji im. Mirona Białoszewskiego. Prowadzi proseminaria i seminaria magisterskie z zakresu antropologii literatury i kulturoznawczej analizy tekstu, a także z zakresu humanistycznych perspektyw badania miasta na kierunku Studia Miejskie.
Spotkanie 3.
09.10.2024, godz. 20.00
Antropologia środowiska i antropologia lasu – ku lepszemu rozumieniu ludzko-leśnych relacji
Dlaczego kłócimy się o Puszcze Białowieską, świerki i korniki? Dlaczego tak oburzaliśmy się na zamykanie lasów podczas pandemii COVID-19? No i dlaczego lasy były tak widoczne podczas kampanii wyborczej jesienią 2023 roku? Przyroda i lasy mogą służyć nam za lustra – odbijają przeobrażenia społeczne i kulturowe, jednocześnie przechowując transformacje i przeobrażenia w swojej warstwie materialnej – w korze drzew, ukształtowaniu terenu, kształcie leśnych drzewostanów.
dra Agata Konczal – antropolożka, od 2022 roku pracuje w Forest and Nature Conservation Policy Group na Wageningen University w Holandii na stanowisku Assistant Professor. Od 2017 do 2022 roku związana z European Forest Institute w Bonn, gdzie prowadziła zespół European Forest Governance and Society. Specjalizuje się w antropologii środowiskowej, ekologii politycznej, historii środowiska, a w szczególności w antropologii lasu. Wspólnie z Jodie Asselin z University of Lethbridge w Kanadzie rozwija FORAGE – sieć antropologów lasu.
Spotkanie 4.
23.10.2024, godz. 20.00
Woda we mnie. Antropologia wilgotnych relacji
Wystąpienie bazuje na performatywnych badaniach terenowych realizowanych w myśl założeń etnografii eksperymentalnej. Są to badania realizowane od 2018 roku w niemiejskich miejscowościach w gminie Rogoźno, których bohaterką jest rzeka Wełna. Badania między innymi dotykają problemu wielopoziomowych, niekoniecznie uświadamianych, relacji z bytami więcej niż ludzkimi, zwłaszcza z wodą w jej zmiennych stanach skupienia.
dra hab. Agata Stanisz, prof. UAM – doktora habilitowana i profesora uczelni pracująca w Instytucie Antropologii i Etnologii UAM w Poznaniu, prezeska poznańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Prowadzi badania na miejscu w nurcie antropologii i ekologii infrastrukturalnych, dromologii i ekologii politycznej. Fieldrekorderka oraz eksperymentalistka metodologiczna.
Spotkanie 5.
06.11.2024, godz. 20.00
Jedzenie jako nośnik kultury
Jedzenie to nie tylko smak, sposób podania i właściwości odżywcze. To także świetny nośnik kultury. Pełni ono funkcje społeczne, kulturowe czy magiczne. Pojawia się w każdym ważnym momencie życia człowieka, w literaturze oraz sztuce. Spożywane pokarmy wiążą się też z wyznawaną religią i tożsamością. Jedzenie to również uczucia, wspomnienia i nostalgia. Kultura kulinarna czy sobie zdajemy z tego sprawę czy nie jest niezmiernie ważną częścią naszego życia.
dra Magdalena Tomaszewska-Bolałek – orientalistka, specjalistka od turystki i dyplomacji kulinarnej, marki narodowej i marketingu miejsc, kierowniczka Food Studies na Uniwersytecie SWPS. Autorka książek o kulturach kulinarnych i zdobywczyni wielu światowych nagród w tym: wielu Gourmand World Cookbook Awards, Prix de la Littérature Gastronomique, Diamond Cuisine Award i Nagrody Magellana. Prowadzi kursy, szkolenia oraz wykłady. Promuje kuchnię polską za granicą.
Spotkanie 6.
20.11.2024, godz. 20.00
Studia nad zwierzętami, czyli akademickie ćwiczenia z empatii
Wykład poświęcony jest interdyscyplinarnemu polu badawczemu, jakim są studia nad zwierzętami. Na podstawie zarówno literatury, jak i własnych badań, przedstawię jego specyfikę, umocowanie filozoficzne oraz problemy badawcze. Zachęcę uczestników do empatycznego, nieantropocentrycznego czytania tekstów kultury i spróbuję wykazać, że jest ono cennym narzędziem do przemyślenia naszego miejsca w więcej-niż-ludzkim świecie.
dra Gabriela Jarzębowska – adiunktka na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego, łodzianka. Zajmuje się krytycznymi studiami nad zwierzętami i humanistyką środowiskową, ze szczególnym uwzględnieniem relacji międzygatunkowych w czasach realnego socjalizmu. W swoim doktoracie badała retorykę tępienia szczurów w powojennej Polsce. Obecnie zajmuje się praktykami modernizacyjnymi w chowie zwierząt gospodarskich w PRL oraz ich związkiem ze zmianami zwyczajów konsumpcyjnych społeczeństwa.
Spotkanie 7.
04.12.2024, godz. 20.00
Błękitna antropologia a kryzys wodny
Kryzys wodny, związany ze zmianami klimatycznymi, oznacza pogłębianie się i zmianę charakterystyki takich zjawisk jak susza, wysoki stan wód, powódź, czy zły stan ekologiczny wód Błękitna humanistyka jest próbą odpowiedzi na codzienność stanu niepewności, kryzysu i „anomalności” zjawisk. Wypracowuje nowe języki oraz pobudza pracę wyobraźni w poszukiwaniu zdatnej do przeżycia przyszłości dla wielu istot, w tym ludzi. Na podstawie przykładów znad 4 rzek w Polsce (Wisły, Bobru, Biebrzy i Odry), postaram się przełożyć te abstrakcyjne rozważania na lokalną rzeczywistość różnych wodnych światów.
dra Małgorzata Owczarska – antropolożka kultury i etnografka. Pracuje w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego, absolwentka studiów doktoranckich w SNS PAN oraz stypendystka Fulbrighta na Uniwersytecie Hawajskim w Mānoa w Honolulu. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół błękitnej humanistyki, relacji ludzi z wodą, etnografii Polinezji, aktywizmu ludów tubylczych i postkolonializmu.
Spotkanie 8.
08.01.2025, godz. 20.00
Feministyczne krytyczne studia nad roślinami
Jak można zadbać o wspólnie tworzony świat i jakie rodzaje wiedzy oraz wrażliwości są niezbędne? W naszych dociekaniach przewodniczkami będą reprezentantki feministycznych studiów nad roślinami, choć nie wszystkie badaczki i teoretycy, z którymi się spotkamy pracują w obrębie tego nurtu. Specyfika feministycznych studiów nad roślinami opiera się na rozpoznaniu ontologicznego i politycznego statusu rośliny w późnokapitalitycznej, ponowoczesnej rzeczywistości.
dra Magdalena Zamorska – badaczka, teoretyczka, doktorka nauk humanistycznych, adiunktka w Instytucie Kulturoznawstwa UWr, członkini Laboratorium Humanistyki Współczesnej UWr. Interesuje się zagadnieniami z obszaru feministycznych nowych materializmów, humanistyki środowiskowej, krytycznych studiów nad roślinami, studiów międzygatunkowych oraz posthumanistyki krytycznej.
Spotkanie 9.
15.01.2025, godz. 20.00
Obcy-Inny-Zwierzę. Niewygodny „zwrot ku zwierzętom”?
Pojawienie się meta-zwrotu animalnego interpretować można jako niewygodny proces, wprowadzający zamieszanie do już istniejącego porządku świata, przynajmniej w kilku wymiarach bezpośrednio dotyczących zaburzania układu ustalonego w akademii traktowanej jako świat nauki. Rewolucja (?) ta dokonuje się poprzez kwestionowanie modernistycznych metod badawczych, feminizowanie nauki oraz kwestionowanie antropocentryzmu jako dominującego paradygmatu uprawiania nauki. W prezentacji postaram się przedstawić wyzwania powodujące, ze zwrot ku zwierzętom jest trudny do zrealizowania w praktyce społecznej, pomimo tego, że jest w mojej ocenie nieunikniony.
dra hab. Hanna Mamzer, prof. UAM – profesor Wydziale Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Psycholożka, socjolożka i biegła sądowa z zakresu dobrostanu zwierząt, etologii psa oraz relacji ludzi i psów. Inicjatorka utworzenia Sekcji Relacji Międzygatunkowych w Polskim Towarzystwie Socjologicznym. Członkini Lokalnej Komisji Etycznej ds. Eksperymentów na Zwierzętach trzeciej kadencji. Działa na rzecz zrozumienia zwierzęcych potrzeb i promowania dobrostanu zwierząt w ludzkiej praktyce społecznej. Prowadzi dom tymczasowy dla psów lękowych, wycofanych i nieufnych.
Spotkanie 10.
22.01.2025, godz. 20.00
Humanistyka nieantropocentryczna: za i przeciw
Krytyka antropocentryzmu i jego przekraczanie stały się stałym tematem w tekstach reprezentujących awangardowe nurty współczesnej humanistyki. W trakcie wykładu zastanowię się, w jaki sposób prowadzone w perspektywie humanistyki nieantropocentrycznej badania wpływają na rozumienie antropocentryzmu i jakie możliwości oraz ograniczenia poznawcze wykazują. Czy antropocentryzm jest pojęciem skompromitowanym, czy w świetle zmian w układzie geopolitycznym, narastających konfliktów politycznych i społecznych jest ono warte odzyskanie, a jeśli tak, to na jakich warunkach?
prof. Ewa Domańska – profesor nauk humanistycznych na Wydziale Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i od 2002 roku visiting professor na Stanford. Członek korespondent PAN. Przewodnicząca Sekcji Teorii i Historii Historiografii oraz Metodologii Historii Komitetu Nauk Historycznych PAN. Zajmuje się współczesną teorią i metodologią wiedzy historycznej, nowymi tendencjami w badaniach humanistycznych, a także ontologią martwego ciała i ludzkich szczątków oraz relacjami między ludobójstwami i ekobójstwami.
KUP KARNET NA WSZYSTKIE WYKŁADY!
