Zapraszamy na spotkanie wokół albumu „Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny” autorstwa Jarosława Giemzy, które odbędzie się:
14.06 (środa) g. 20
O albumie
Monumentalny, liczący 700 stron, album o cerkiewnej sztuce sakralnej Łemkowszczyzny, którego autor, historyk sztuki, dzięki znajomości języka staro-cerkiewno-słowiańskiego oraz symboliki biblijnej, odsłania tajemnice, które do tej pory były przed nami ukryte w mistyce Cerkwi.
Publikacja składa się z czterech działów: „Tradycja cerkiewna”, „Architektura cerkiewna”, „Wyposażenie cerkiewne”, „Ikonografia” oraz nowego rozdziału: „Dawne, nowe, przywrócone”. Pierwsza część książki poświęcona tradycji religijnej wprowadza czytelnika w świat cerkwi. Mówi o tym, że kształt świątyni – jej architekturę i wyposażenie, determinują wskazania o uniwersalnym charakterze, sformułowane na długo przed chrztem Rusi. Autor jako część publikacji postanowił ująć opracowany redakcyjnie tekst swojego nauczyciela i mistrza śp. Jerzego Tura pt. ,,Architektura cerkiewna”. W oparciu o jego myśl i spostrzeżenia prowadzi swoje dociekania naukowe, uzupełnia je szkicami, sztychami i fotografiami archiwalnymi łemkowskich cerkwi. Budowlę, której wnętrze zdobią malowidła, wyposażoną w księgi, utensylia oraz inne ważne sprzęty ożywia i czyni świątynią dopiero sprawowana w jej wnętrzu liturgia, całe obrzędowe bogactwo i zgromadzeni na modlitwie wierni. Taka żywa cerkiew pokazana została w rozdziale trzecim. Przedostatnia natomiast część poświęcona jest ikonografii, zostało w niej przedstawionych przeszło 250 stron wizerunków świętych z ikon z terenów Łemkowszczyzny.
Uzupełnieniem publikacji, bogatej w wiele niepublikowanych do tej pory reprodukcji ikon (m.in ze zbiorów lwowskich) czy archiwalnych fotografii budownictwa cerkiewnego, są analizy, rysunki pomiarowe i dokumentacyjne, projekty, opracowania paleograficzne z tłumaczeniami z języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, wykaz świąt cerkiewnych, cyrylicki zapis liczbowy, datowanie w kalendarzu juliańskim i gregoriańskim oraz rozdział o księgach cerkiewnych.
Fragment książki
„Kształt świątyni – jej architekturę i wyposażenie determinują wskazania o uniwersalnym charakterze, sformułowane na długo przed chrztem Rusi, których dotrzymywanie wcale nie musi stać w sprzeczności z pojawianiem się oryginalnych, właściwych poszczególnym regionom cech. Książka, którą oddajemy w Państwa ręce jest właśnie próbą opowiedzenia w jaki sposób lokalna Cerkiew, która na przestrzeni kilku stuleci zyskała własny koloryt, dochowuje wierności tradycji religijnej i podporządkowuje zasób stosowanych form plastycznych wymogom kultu. Aby było to możliwe, zarysowano tło historyczne oraz umieszczono w nim elementy sakralnego dziedzictwa zachowane w bliskim sąsiedztwie geograficznym i kulturowym, szczególnie dawniejsze niż te, które przetrwały na Łemkowszczyźnie lub prezentujące archaiczne rozwiązania formalne”. [Ze wstępu]
O autorze:
Jarosław Giemza – kierownik Działu Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie, współzałożyciel i członek Komisji Konserwatorskiej Greckokatolickiej Archidiecezji Przemysko-Warszawskiej, autor licznych publikacji na temat sztuki sakralnej, ekspert instytucji państwowych oraz kościelnych w zakresie oceny przedmiotów zabytkowych i realizacji prac konserwatorskich. W latach 80. i 90. XX w. współorganizator cyklu praktyk studenckich służących inwentaryzacji i zabezpieczeniu opuszczonych cerkwi, koordynator i uczestnik kilku międzynarodowych projektów badawczych, autor i komisarz wystaw sztuki cerkiewnej, projektant malarskiego wystroju kilkunastu współczesnych cerkwi i kościołów. Wśród wyróżnień: doroczna nagroda – statua Archistrateg Michał, przyznawana przez Narodowy Naukowo-Badawczy Ośrodek Konserwatorski Ukrainy we Lwowie, za zasługi w dziedzinie konserwacji i badań dzieł sztuki dawnej; medal Świętych Równych Apostołom Cyryla i Metodego, abpa Eugeniusza, Metropolity Przemysko-Warszawskiego UCGK w Polsce; order Świętego Równego Apostołom Księcia Włodzimierza, abpa Epifaniusza, Metropolity Kijowskiego i Całej Ukrainy PCU. Przewodnik górski i terenowy (PTTK Rzeszów).
