DLA KOGO?
Wydarzenie dla młodzieży i osób dorosłych.
DOSTĘPNOŚĆ
Więcej informacji: dostepnosc@ethnomuseum.pl; tel. 502 955 534 (możliwość wysłania SMS).
O WYDARZENIU
Wymienione w tytule spotkania problemy: dekolonizacja, zwrot ludowy, sporne dziedzictwo, znalazły swoje rozwinięcia w nowym numerze czasopisma „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”. Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie zaprasza na dyskusję z udziałem Autorek wybranych artykułów: dr hab. Ewą Klekot, dr Moniką Stobiecką, dr Magdaleną Wróblewską, dr Magdaleną Zych, oraz redaktorem naczelnym „Kontekstów” dr. Tomaszem Szerszeniem, by poddać refleksji współczesne wyzwania muzeów etnograficznych, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej.
O dekolonizacji muzeów myślimy zazwyczaj w kontekście krajów zachodnich, wielkich imperiów z historią zamorskich kolonii. Mniej oczywiste są kolonialne uwikłania Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski, które będą jednym z tematów spotkania. Historia PME w Warszawie, a także przypadki innych wybranych europejskich muzeów etnograficznych, będą punktem wyjścia do rozmowy o znaczeniach praktyk dekolonialnych.
Przyjrzymy się im w perspektywie globalnych procesów dekolonizacji i nowej roli muzeów w zmieniających się warunkach społecznych i geopolitycznych. Interdyscyplinarne badania łączące etykę, prawo i turystykę z antropologią, etnologią, historią i historią sztuki, stają się ważnym punktem odniesienia dla muzealników. Krytyczne studia nad dziedzictwem dyskutują z tradycyjnymi dychotomiami: natura – kultura, materialne – niematerialne, świeckie – duchowe, oraz pozwalają projektować strategie zmian.
Zachęcamy do wcześniejszego zwiedzenia wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego” w PME, która podejmuje temat wytwarzania pojęć i zjawisk takich, jak „twórca ludowy” i „sztuka ludowa” przez muzea, kolekcjonerów i kolekcjonerki oraz etnografów i etnografki. Krytyczna refleksja nad kształtem kolekcji, nad historią i praktykami muzealniczymi PME, którą otwiera ta wystawa, kontynuowana będzie w 2025 roku w nowym programie wystaw i wydarzeń.
GOŚCINIE SPOTKANIA
dr hab. Ewa Klekot – antropolożka, tłumaczka, kuratorka, dr hab., profesorka na Wydziale Projektowania Uniwersytetu SWPS. Interesuje się interdyscyplinarnym łączeniem humanistyki i nauk społecznych z projektowaniem i działaniami artystycznymi, zarówno w badaniach, jak i edukacji. Aktualny obszar badań to antropologia wytwarzania oraz związane z nią poznanie i wiedza: umiejętności, wiedza ciała, materiały i procesy; tradycje wytwarzania a dziedzictwo niematerialne. Zajmuje się też antropologiczną refleksją nad sztuką, zwłaszcza społecznym konstruowaniem sztuki ludowej i prymitywnej, a także materialnością i wartościowaniem rzeczy uznawanych za dizajn, sztukę, zabytek, eksponat muzealny. Kuratorka wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”.
dr Monika Stobiecka – historyczka sztuki i archeolożka, adiunktka na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, członkini Akademii Młodych Uczonych PAN. Laureatka „Diamentowego Grantu” MNiSW (2014) i „Miniatury” NCN (2021), stypendystka Fundacji z Brzezia Lanckorońskich (2016), Fundacji Kościuszkowskiej (2018) oraz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2019). Finalistka konkursu nagród naukowych tygodnika „Polityka” (2020). Współzałożycielka Central and Eastern Europe Chapter w Association of Critical Heritage Studies. Autorka dwóch monografii dotyczących teoretyzowania muzeów archeologicznych, które ukazały się nakładem Wydawnictwa IBL PAN (2020) oraz Routledge (2023). Redagowała pierwszy w Polsce wstęp do krytycznych studiów nad dziedzictwem (Krytyczne studia nad dziedzictwem: pojęcia, metody, teorie i perspektywy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2023). Interesuje się studiami muzealnymi, krytycznymi studiami nad dziedzictwem, teorią i metodologią archeologii
Dr Magdalena Wróblewska – historyczka sztuki i muzeolożka, zainteresowana problematyką dekolonialności, adiunktka na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendium typu post-doc odbyła w Kunsthistorisches Institut in Florenz- Max-Planck-Institut i Staatliche Museen zu Berlin (2012-14). W latach 2015-2021 w Muzeum Warszawy odpowiadała za program badań i kierowała kilkoma zespołami: Działu Badań nad Warszawą, Działu Archeologicznego, Centrum Interpretacji Zabytku i Korczakianum. Była współkuratorką wystawy głównej „Rzeczy warszawskie”, odpowiedzialną za „Gabinet Portretów”. Prowadzony przez nią projekt „Skąd się biorą warszawiacy? Migracje do Warszawy w XIV-XXI w.” został nagrodzony Sybillą przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (2016). W ramach projektu City Museums and Multiple Colonial Pasts w projekcie ECHOES (H2020) opublikowała wraz z C. Ariese książkę „Practicing Decoloniality in Museums: A Guide with Global Examples” (Amsterdam University Press, 2021). Autorka książek i artykułów na temat fotografii, m.in. „Fotografie ruin, ruiny fotografii. 1944-2014” (2014, nagrodzona przez NIMOZ w konkursie „Muzeum widzialne” w 2015), „Obrazy pamięci i wiedzy. Fotograficzne reprodukcje dzieł w archiwach i narracjach historii sztuki” (2022). W 2023 roku odbyła staż badawczy w Department for Anthropology, Museum of Natural History, Smithsonian Institution w Waszyngtonie.
dr Magdalena Zych – antropolożka kultury, doktorka nauk humanistycznych, kustoszka i kuratorka Muzeum Etnograficznego w Krakowie, gdzie od 2009 do 2023 roku koordynowała i realizowała projekty badawcze (między innymi „dzieło-działka” i „Wesela 21”), tworzy publikacje i projekty wystawiennicze. Kreuje przestrzeń współpracy między artystami, aktywistami i społecznością akademicką. Zajmuje się między innymi praktykami skupionymi wokół muzealnych kolekcji etnograficznych. Uczestniczyła w konsorcjum TRACES (2016–2019) w programie Horyzont 2020, zainicjowała projekt o kolekcji syberyjskiej MEK w ramach NPRH (2016–2019), uczestniczy w projekcie „Traces as Research Agenda for Climate Change, Technology Studies and Social Justice” (Cost Action 20134) i w kanadyjskim konsorcjum „Thinking Through the Museum”. Współpracuje z kwartalnikiem „Autoportret. Pismo o Dobrej Przestrzeni”
PROWADZENIE
dr Tomasz Szerszeń, Redaktor Naczelny „Kontekstów” – antropolog kultury i artysta wizualny, eseista. Autor książek Być gościem w katastrofie (2024), Wszystkie wojny świata (2021), Architektura przetrwania (2017) i Podróżnicy bez mapy i paszportu (2015), redaktor antologii Oświecenie, czyli tu i teraz (2021, z Łukaszem Rondudą), i Neorealizm w fotografii polskiej 1950–1970 (2015, z Rafałem Lewandowskim). Jest adiunktem w Instytucie Sztuki PAN, gdzie kieruje Pracownią Antropologii Kultury i Sztuk Audiowizualnych. Redaktor kwartalnika „Konteksty”, współtworzył też pismo „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej”. W wydawnictwie słowo/obraz terytoria prowadzi serię „Atlas. Antropologia wizualności”. Był współkuratorem wystaw w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Galerii Studio, współautorem projektów teatralnych pokazywanych w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, Biennale Warszawa, w Chile i w Japonii. Jego projekty fotograficzne prezentowano na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych w Polsce i za granicą, m.in. w Fundacji Archeologia Fotografii, Muzeum Sztuki w Łodzi, Nowym Teatrze, Paris Photo, w Tel Awiwie, Paryżu i Charkowie. Jego książka Wszystkie wojny świata otrzymała Nagrodę Literacką Znaczenia, Nagrodę Główną Academia 2022 i była nominowana do Nagrody Literackiej GDYNIA.
