DLA KOGO?
Wydarzenie dla wszystkich.
DOSTĘPNOŚĆ
Więcej informacji dla osób z różnymi potrzebami: dostepnosc@ethnomuseum.pl; tel. 512 940 167 (możliwość wysłania SMS). Prosimy o kontakt telefoniczny od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-16:00.
O WYDARZENIU
19. edycja „Oczu i Obiektywów”, czyli jedynego przeglądu filmów etnograficznych w Polsce. Podczas Przeglądu będzie można zobaczyć zarówno filmy tworzone przez etnografów i etnografki, jak i dokumenty, które wyróżniają się społeczną wrażliwością. Nie tylko ich tematyka, ale też forma jest bardzo różnorodna: od klasycznych obserwacyjnych filmów etnograficznych lub tradycyjnych dokumentów, poprzez eksperymentalne autoetnografie, po obrazy tworzone w ścisłej współpracy z bohaterami i bohaterkami.
W tegorocznym programie zastanowimy się między innymi nad praktykami ciała w kontekście choroby, porodu i procesów starzenia się. Spróbujemy zrozumieć, dlaczego i w jaki sposób społeczności sięgają po kolonialne archiwa, aby na nowo opowiedzieć swoją historię. Usłyszymy głosy kobiet walczących o uznanie swojej pracy – od opiekunek w Austrii, przez zbieraczki małży w Galicji, po recyklerki w Ekwadorze. Poznamy historie uchodźców z Ukrainy, Afganistanu i Sahary Zachodniej i zobaczymy, jak codzienne życie, marzenia i rewolucje toczą się w cieniu globalnych konfliktów.
SEKCJE I FILMY (DZIEŃ PIERWSZY)
PRAKTYKI CIAŁA
11:30 „Moralna wartość naszych komórek” (real. Laia Ventura Garcia)
Refleksyjny, autoetnograficzny film krótkometrażowy, który zgłębia często niewidoczne procesy kształtujące nasze zdrowie. Jak toksyczne dziedzictwo antropocenu ma się do rozwoju niektórych rodzajów nowotworów – zwłaszcza tych wiązanych, zarówno medycznie, jak i społecznie, z wirusami? Przez własne doświadczenie kwestionuję politykę obwiniania leżącą u podstaw pewnych „widmowych materii”. Zapraszam tym samym do krytycznej refleksji, poszukując sposobu na nowe ujęcie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w oderwaniu od redukcjonistycznych i ściśle przyczynowych ram biomedycznych.
11:45 „Przeprawa” (real. Karol Felicio, Isadora Carneiro)
Film ukazuje transformacyjną podróż, jaką jest poród w rdzennej wiosce Rio Piraquê-Açu. Pomiędzy tradycją a nowoczesnością, starsza akuszerka Keretxchu – strażniczka głębokiej mądrości przodków – oraz jej wnuczki mierzą się z kulturowymi dylematami i osobistymi wyborami.
12:00 „OMI-DO” (real. Nickolas Papadimitriou)
Zbliżając się do ósmej dekady życia, Dimitris Omiridis codziennie trenuje, zachowując zdrowe i sprawne ciało. Jest on jednocześnie właścicielem szkoły fitness w centrum Aten, gdzie przyjaciele i uczniowie poznają jego autorską filozofię oraz praktykę treningu ciała, którą nazywa „Omi-do”. Film, rejestrując codzienne życie Dimitrisa w szkole, ukazuje możliwości oporu wobec nieuchronności procesu starzenia się i utraty sprawności w podeszłym wieku.
Pobierz wejściówkę (trzy filmy w pakiecie)
POSTKOLONIALNE SPOJRZENIA
12:45 „Ichi. Ślady w czasie” (real. Christopher Thomas Allen)
W 1911 roku antropolog Northcote Thomas przeprowadził badania nad ludnością mówiącą w języku Igbo w Nigerii. 110 lat później powrót wykonanych przez Thomasa fotografii mężczyzn z bliznami rytualnymi na twarzy, zwanymi ichi, zainspirował kulturalne odrodzenie wśród strażników tej kontrowersyjnej formy sztuki. W tym filmie dokumentalnym, stworzonym we współpracy z lokalną społecznością, potomkowie sfotografowanych osób opowiadają historię migracji swoich przodków oraz ich zawodu tradycyjnych „tatuażystów”. W przypadku chęci rezerwacji rozmów prosimy o kontakt – terminy wywiadów będziemy potwierdzać sukcesywnie.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
14:10 „Status wschodniości” (real. Arti Siudem) + rozmowa z osobą autorską
„Wschód i Zachód” – czy to tylko kierunki na mapie, czy może coś znacznie głębszego? Dlaczego „centrum” świata znajduje się właśnie tam, a nie gdzieś tutaj? Film bada, jak Polska – kraj pomiędzy „centrum” a „peryferiami” Europy – buduje swoją tożsamość poprzez własną relacyjność tzn. dystans wobec „Innego”. Autoetnograficzny projekt Arti Siudem (ono/jeno) remiksujący rzeczywistość fizyczną z cyfrową to refleksja nad symboliką Wschodu i Zachodu oraz nad tym, jak kulturowe hierarchie kształtują naszą tożsamość. Film ten jest podsumowaniem pracy badawczej w ramach kierunku Antropologii i Praktyk Wizualnych na Uniwersytecie Goldsmiths w Londynie (2024).
Arti Siudem (ono/jeno/jenu/ta osoba) to queerowa osoba artystyczna, badaczka i kurator wydarzeń z Lublina, na stałe mieszkające w Londynie, gdzie obecnie kontynuuje studia antropologii wizualnej. W swoich pracach Arti podejmuje tematy tożsamości, postępu, hiperrealności i etyki reprezentacji, często w kontekście współczesnego świata i Polski, próbując mówić o nich w przystępny sposób. Arti wierzy w sztukę opartą na współpracy, procesie i wspólnym uczeniu się, dlatego w 2023 roku założyło otwarty kolektyw „KONTEKST”, który zrzesza i wspiera osoby twórcze, organizuje coroczne festiwale filmowe i działa na rzecz bardziej tolerancyjnego, empatycznego i krytycznie myślącego społeczeństwa.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
15:00 „Sto lat po Nanuku” (real. Kirk French) + rozmowa z autorem
Film dokumentalny skupiający się na drastycznych zmianach środowiskowych i kulturowych, jakie zaszły w ciągu ostatnich 100 lat w inuickiej wiosce Inukjuak. Jest to miejsce, w którym w latach 1920-1921 Robert Flaherty kręcił swój film „Nanuk z Północy”. Znaczna część nowego dokumentu – od nagrywania wywiadów po filmowanie codziennego życia – została zrealizowana przez członków opisywanej społeczności. „Sto lat po Nanuku” zagłębia się w liczne traumy, jakich doświadczyli mieszkańcy Inukjuak w wyniku kolonializmu, a także w niszczące skutki ocieplenia Arktyki. Film ukazuje jednak również siłę, zdolność adaptacji i pomysłowość tej społeczności, które dają realną nadzieję na lepszą przyszłość. Film został wyprodukowany wspólnie przez Kirka Frencha z Pensylwanii, Neala Hutchesona (trzykrotnego laureata nagrody Emmy) z Karoliny Północnej oraz Sarah Samisack z Inukjuak.
Kirk French jest wielokrotnie nagradzanym profesorem antropologii oraz nominowanym do nagrody Emmy reżyserem filmów dokumentalnych na Uniwersytecie Stanowym Pensylwanii (Penn State University). Jako filmowiec stara się on stawiać na pierwszym miejscu głosy i perspektywy rdzennych społeczności, z którymi współpracuje – tak, by tworzone dokumenty zachowały autentyczny głos danej społeczności. French jest również dyrektorem CORVA Studio Lab na Penn State University, gdzie zaangażowanie społeczności stanowi kluczowy element jego holistycznego podejścia do tworzenia filmów.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
UCHODŹCZE HISTORIE
17:00 „Kolejne lato” (real. David Edwards, Alžběta Kovandová-Bartoníčková)
Afganistan i Ukraina – co je łączy? Co pozostaje z człowieczeństwa, gdy wybucha konflikt? „Kolejne lato” opowiada historie afgańskich i ukraińskich uchodźców w Europie z ich własnej perspektywy. Reżyserzy zapewnili szkolenie i sprzęt grupie debiutujących afgańskich i ukraińskich twórców, którzy schronili się w różnych krajach europejskich po przejęciu władzy przez talibów w 2021 roku i rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku.Twórców podzielono na zespoły i wysłano do siedmiu miast w Europie i Turcji. Ich zadaniem było zarejestrowanie historii ludzi podobnych do nich samych – tych, którzy uciekli przed przemocą i represjami.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
19:05 „Inga” (real. Krzysztof Kopczyński) + rozmowa z autorem
Inga mieszka przy ulicy Dedala, który uciekł na woskowych skrzydłach z labiryntu. Przyjechała tu z niewidomymi rodzicami, kotami i psem, gdy Rosja napadła w jej piąte urodziny Ukrainę. Inga lubi zdmuchiwać świeczki na torcie, bo wtedy trzeba wymyślić marzenie. Lubi też zabawki, które zostały w Ukrainie: aparat fotograficzny, latarkę i konia na kręcących się nogach. Bywa przewodniczką rodziców, choć na razie nie może pojechać do Krzywego Rogu z tatą, który wyrusza tam pozałatwiać zaległe sprawy.
Krzysztof Kopczyński – reżyser filmów dokumentalnych, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Wyprodukował ponad 50 filmów dokumentalnych, które były prezentowane na festiwalach w co najmniej 70 krajach i zdobyły około 140 nagród. Reżyser filmów dokumentalnych„Kamienna cisza” (Afganistan, 2007, pokazany w 40 krajach) i „Dybuk. Rzecz o wędrówce dusz”(Ukraina, 2015, 20 krajów). Jest laureatem 24 nagród filmowych i członkiem Europejskiej Akademii Filmowej oraz Polskiej Akademii Filmowej.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
19:55 „Dysonans” (real. Raquel Larossa)
Fatimetu Bucharaya to Saharyjka, która w 2019 roku założyła SMAWT – stowarzyszenie wolontariuszek zajmujące się wykrywaniem min przeciwpiechotnych w obozach dla uchodźców saharyjskich w Tinduf (Algieria).
Pobierz bezpłatną wejściówkę
CODZIENNOŚĆ
20:30 „Žiga. Rysując codzienność” (real. Elias Günthner) + rozmowa z autorem
Film przedstawia słoweńskiego artystę i rysownika Žigę Severa, mieszkającego w Lublanie. Žiga stworzył koncepcję przedstawiania rzeczywistości, rysując dzień po dniu w swoim szkicowniku — bez przerwy, od ponad dwóch lat. W ten sposób jego szkice stały się osobistym archiwum codziennych sytuacji: miejsc, które odwiedza, czynności, które wykonuje, ludzi, których spotyka, a także autoportretów. W filmie Žiga opowiada o idei stojącej za projektem oraz o tym, jak wpływa on na różne aspekty jego codziennego życia — tworzenie przestrzeni pamięci, rytuały dnia codziennego, perfekcjonizm i docenianie ulotnych momentów.
Elias Günthner (29 lat) jest studentem programu magisterskiego z antropologii wizualnej na Uniwersytecie w Münster (Niemcy). Mieszka we Fryburgu (Niemcy), gdzie współzałożył spółdzielczy projekt mieszkaniowy będący częścią inicjatywy „Mietshäuser Syndikat”. Elias uzyskał tytuł licencjata z antropologii na Uniwersytecie we Fryburgu. Jego praca licencjacka opiera się na intensywnych badaniach terenowych, które przeprowadził w Asunción (Paragwaj) w latach 2019/2020. Projekt ten skupiał się na lokalnych artystach graffiti i ich postrzeganiu interakcji z przestrzenią miejską. Zainteresowania antropologiczne Eliasa lokują się w obszarze antropologii audiowizualnej, koncentrując się na przestrzeni miejskiej, mieszkalnictwie i gentryfikacji, subkulturach oraz sztuce publicznej.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
21:00 „Lift Lady” (real. Marcin Modzelewski) + rozmowa z autorem
Brutalistyczna architektura, płatna winda prowadząca na wzgórze i gruziński temperament to codzienność windziarki Mzii, która nadzoruje jedyny taki ciąg komunikacyjny na świecie. Rzeczywistość osiedla i narodowe przywary mieszkańców Kaukazu rysują tragikomiczny obraz współczesnej Gruzji. Surrealizm miejskiego kompleksu miesza się w filmie z groteską codzienności. Introspektywna historia windziarki, byłej snajperki wojennej, pokazuje zapomniany przez zachód mikrokosmos sąsiedzkich relacji.
Marcin Modzelewski — podróżnik, twórca filmowy i nowych mediów, absolwent Łódzkiej Szkoły Filmowej. Przez odległe, wielomiesięczne podróże autostopem poznał różne kultury, sposoby spoglądania na świat i opowiadania historii. W swojej twórczości łączy te doświadczenia w indywidualne historie z uniwersalnym przekazem.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
21:45 „Zakazane psy” (real. Saeideh Akhkan)
Film zabiera widownię w podróż po życiu kilku rodzin z klasy średniej w Teheranie, w Iranie, gdzie posiadanie psa jest zabronione. Zgłębia on ukryte powody tego zakazu i ukazuje odporność ludzi. Uczestnicy opowiadają, dlaczego zdecydowali się mieć psa, mimo że przynosi to dodatkowy stres do ich już i tak trudnego życia, naznaczonego brakiem wolności i kryzysem finansowym. Ta historia śledzi losy osób dążących do normalnego życia, podkreślając ich wytrwałość w poszukiwaniu szczęścia mimo absurdalnych przeszkód, z jakimi muszą się mierzyć. To nieustanna walka.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
