DLA KOGO?
Wydarzenie dla wszystkich.
DOSTĘPNOŚĆ
Więcej informacji dla osób z różnymi potrzebami: dostepnosc@ethnomuseum.pl; tel. 512 940 167 (możliwość wysłania SMS). Prosimy o kontakt telefoniczny od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-16:00.
O WYDARZENIU
19. edycja „Oczu i Obiektywów”, czyli jedynego przeglądu filmów etnograficznych w Polsce. Podczas Przeglądu będzie można zobaczyć zarówno filmy tworzone przez etnografów i etnografki, jak i dokumenty, które wyróżniają się społeczną wrażliwością. Nie tylko ich tematyka, ale też forma jest bardzo różnorodna: od klasycznych obserwacyjnych filmów etnograficznych lub tradycyjnych dokumentów, poprzez eksperymentalne autoetnografie, po obrazy tworzone w ścisłej współpracy z bohaterami i bohaterkami.
W tegorocznym programie zastanowimy się między innymi nad praktykami ciała w kontekście choroby, porodu i procesów starzenia się. Spróbujemy zrozumieć, dlaczego i w jaki sposób społeczności sięgają po kolonialne archiwa, aby na nowo opowiedzieć swoją historię. Usłyszymy głosy kobiet walczących o uznanie swojej pracy – od opiekunek w Austrii, przez zbieraczki małży w Galicji, po recyklerki w Ekwadorze. Poznamy historie uchodźców z Ukrainy, Afganistanu i Sahary Zachodniej i zobaczymy, jak codzienne życie, marzenia i rewolucje toczą się w cieniu globalnych konfliktów.
SEKCJE I FILMY (DZIEŃ DRUGI)
RYTUAŁ I PAMIĘĆ
11:00 „Ch’ul be’ – święta ścieżka” (real. Humberto Gómez)
„Ch’ul be” zagłębia się w świętą ścieżkę ludu Tsotsil, badając odwieczne, zbiorowe zobowiązania, które podtrzymują cykl życia we wspólnocie. W San Andres Larrainzar każdy jest odpowiedzialny za wspólne dobro, ale tylko nieliczni są wybrani, by kroczyć ścieżką służby bogom. „Ch’ul be” to ścieżka Marthy i Diego oraz Romána i jego syna Tino. Jest to podróż od tego, co codzienne, ku temu, co boskie; od jednostki ku wspólnocie, aby zapewnić, że wiedza nie zaginie, a cykl nie zostanie przerwany.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
12:30 „Sąsiedzi. Od narodzin aż po śmierć. Fotografie Franciszka Lepicha z Oleszki” (real. Sławomir Mielnik, Magdalena Górniak-Bardzik)
Film poświęcony odnalezionym w 2016 roku przedwojennym fotografiom – szklanym negatywom i ich autorowi Franciszkowi Lepichowi, fotografikowi amatorowi z Oleszki na Śląsku Opolskim. Ukazano w nim i scharakteryzowano wyjątkowo cenny pod względem zarówno etnograficznym, historycznym, socjologicznym, jak i fotograficzno-technicznym dorobek Franciszka Lepicha. Urodzony w 1909 roku, fotograf amator, z zawodu kołodziej i stolarz, przez całe swoje dorosłe życie fotografował miejscową ludność. Robił zdjęcia swoim sąsiadom – mieszkańcom Oleszki oraz pobliskiej Jasionej i Żyrowej, wsi położonych w powiecie krapkowickim, w pobliżu Góry św. Anny, na Śląsku Opolskim. Są to zdjęcia wykonane w latach 20., 30. i 40. XX wieku.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
13:05 „Zagadka tarantyzmu” (real. Anja Dreschke, Michaela Schäuble)
Apulia, 1959 rok. Kobiety w białych sukniach tańczą ekstatycznie w małej kaplicy. Skaczą, kręcą się w kółko, tarzają po ziemi, niektóre wspinają się nawet na ołtarz. Podobno zostały ukąszone przez jadowitego pająka. Obrazy tej „tanecznej manii”, wymagającej rytualnego egzorcyzmu przy użyciu muzyki, zainspirowały włoskich antropologów do podróży na południe Włoch. Wyposażeni w magnetofony oraz kamery filmowe i fotograficzne, badali zjawisko znane jako tarantyzm. Film podąża za obszernymi śladami archiwalnymi z tych wypraw badawczych, odwiedzając miejsca i krajobrazy, w których zjawisko to miało swój początek. Ramą dla tych filmowych poszukiwań jest wyjątkowa korespondencja między antropolożką Annabellą Rossi a Michelą Margiottą, znaną jako Anna – „tarantata” (kobieta dotknięta tarantyzmem). Przeplatając obrazy i głosy z przeszłości z teraźniejszością, film stawia pytania o złożoną historię oraz różnorodne formy, w jakich tarantyzm przetrwał do dziś.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
W CIENIU KONFLIKTU
15:00 „Rewolucja za granicą” (real. Daniel Gandra)
Śmierć Mahsy Amini z rąk policji wywołała w Iranie rewolucję, której celem jest walka o prawa człowieka i obalenie reżimu Ajatollahów. Podobnie jak w 1979 roku, wydarzenia rozgrywające się za granicą odgrywają w tym ruchu kluczową rolę.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
15:35 „Żyjąc z talibami” (real. Siarhei Marchyk, Witold Repetowicz) + rozmowa z autorem
Poruszający dokument, który oferuje unikalny wgląd w życie codzienne w Afganistanie pod rządami Talibów po ich powrocie do władzy w 2021 roku. Przez pryzmat osobistych historii przedstawia zarówno zwolenników reżimu, jak i tych, dla których nowe rządy stały się prawdziwą tragedią, ukazując kraj rozdarty między nadzieją a strachem.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
17:00 „Borówkowe marzenia” (real. Elene Mikaberidze ) + rozmowa z autorką
Pod przewodnictwem dobrotliwego ojca Soso, czteroosobowa rodzina zakłada farmę borówek, aby zabezpieczyć wspólną przyszłość. Ich dom w północnej Gruzji położony jest jednak blisko niespokojnej granicy z Abchazją, regionem wspieranym przez Rosję, gdzie od 30 lat tlą się konflikty. Soso jest emerytowanym inżynierem, ale wraz z żoną Nino oraz synami Giorgim i Lazare rzucają się w wir programu „Zasadź Przyszłość”, stworzonego przez gruzińskie władze w celu stabilizacji regionu. Nino prześladują wspomnienia wojny i marzy, by jej dzieci zobaczyły świat, podczas gdy Soso chce utrzymać ich więź z ziemią. Jednak Giorgi i Lazare pragną innej przyszłości – zanurzają się w świecie anime i marzą o podróży do Japonii. Pośród codziennych spraw, rodzina balansuje między trudnościami, radością a rozmyślaniem o innej przyszłości.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
KOBIETY I PRACA
18:45 „Między nami praca” (real. Elaine Goldberg, Helen Vaaks ) + rozmowa z autorkami
Praca opiekuńcza rzadko jest widoczna. Odbywa się w tle, jest wykonywana głównie przez kobiety, niedostatecznie wynagradzana i niedoceniana. „Między nami praca” to filmowa podróż przez krajobraz opieki w Austrii, refleksja nad naszymi wyobrażeniami o opiece oraz obserwacja różnych form troski. Ekipa filmowa stawia pytania o austriacki system opieki zdrowotnej oraz o sposoby, w jakie (o)duczyliśmy się wspólnie żyć. Jak radzą sobie opiekunowie rodzinni? W jakich warunkach pracują opiekunki całodobowe? I jak praktykowana jest inkluzywność w austriackich instytucjach opiekuńczych? W dyskusjach z badaczami, pracownikami opieki i aktywistami staje się jasne, że praktycy mają wiele do powiedzenia politykom na temat społecznej re-ewaluacji pracy opiekuńczej, możliwych reform, a nawet całkowitego załamania systemu opieki. Film oddaje głos ekspertom w dziedzinie opieki i podkreśla wzajemne zależności, których potrzebujemy, by funkcjonować jako społeczeństwo i żyć w znaczącej relacji z naszym otoczeniem społecznym.
Elaine Goldberg, urodzona w 1996 roku w Monachium, jest badaczką i reżyserką. Studiowała teatrologię w Monachium, filmoznawstwo we Francji oraz studia nad nauką i technologią na Uniwersytecie Wiedeńskim, gdzie w latach 2020-2023 pracowała jako asystentka naukowa. Skupia się na badaniu praktyk i przestrzeni epistemicznych za pomocą mediów audiowizualnych. Od 2024 roku Elaine pracuje w Wiedniu jako reżyserka filmów dokumentalnych, które sytuują się na przecięciu nauki i sztuki.
Helen Vaaks jest reżyserką mieszkającą w Wiedniu, pochodzącą z Estonii. W 2023 roku ukończyła studia magisterskie z etnografii audiowizualnej na Uniwersytecie w Tallinie. Podczas studiów magisterskich uczęszczała do Baltic Film, Media and Arts School oraz na Uniwersytet Wiedeński. Odbyła również staż w Vienna Visual Anthropology Lab. Jej praca magisterska koncentrowała się na badaniach wizualnych dotyczących troski w relacji między człowiekiem a środowiskiem. Od 2021 roku pracuje jako niezależna reżyserka i menedżerka mediów społecznościowych.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
19:35 „A tarea” (real. Alfonso O’Donnell)
Kłusownicy i zmiany klimatu niszczą populacje małży w estuariach Galicji. Grupa pieszych zbieraczek skorupiaków walczy, aby zaradzić tej nierównowadze. To niezwykle ciężka praca, której tradycja zanika z każdym pokoleniem.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
20:20 „Miasto na plecach” (real. Fadia Paola Rodas Ziadé)
María i Isabel to kobiety po pięćdziesiątce, które, jak wiele innych, zajmują się recyklingiem w Quito – mieście, w którym brakuje systemu zbiórki odpadów. María przewodzi zbiorowej walce o podstawowe prawa pracownicze; Isabel przekazuje swoją wiedzę na temat dbania o środowisko, wychowując jednocześnie córki. Przemierzają ulice z surowcami wtórnymi na plecach, tworząc lepszą przyszłość dla siebie i dla miasta.
Pobierz bezpłatną wejściówkę
