Zapraszamy na spotkanie wokół książki „Widok zza bliska. Inne obrazy Zagłady”, które odbędzie się:
28.06 (środa) g. 18.
Publikacja Widok zza bliska. Inne obrazy Zagłady prezentuje efekty swoistego śledztwa dotyczącego powojennych „ludowych” obiektów artystycznych. Zasadnicze pytanie dotyczyło tego, co owa twórczość wie o Zagładzie, która wydarzała się i dopełniała właśnie tam: poza wielkimi miastami? Co zostało dostrzeżone, zobaczone, zapamiętane? W obliczu rozwijającej się coraz dynamiczniej dyskusji o roli polskiej prowincji w procesach ludobójczej przemocy autorzy projektu postanowili przyjrzeć się uważnie dziełom spoza dominujących dziś obiegów, by sprawdzić liczebność prac o wojnie, miejsce wśród nich prac o Zagładzie, sposoby opowiadania o Holokauście prowadzone w tym innym, nieznanym szerzej języku.
Obiekty, które zostały przedstawione w książce, są na różne sposoby niepokojące i nieoczywiste: czasem głęboko poruszają, czasem groteskowość przedstawienia nie pozwala zbliżyć się do głębokich emocji. Estetyka tych dzieł, typowa dla sztuki „ludowej”, zasadniczo różni się od stonowanej i minimalistycznej dominanty, jaką przyjęła twórczość obiegów elitarnych w odniesieniu do Zagłady. Pozytywny, nieomal radosny idiom, kolor i uproszczenie, zabawkowa poetyka i – zazwyczaj – niewielka skala obiektów opowiadających o ludzkiej śmierci powodowały, że odbierano te prace jako niestosowne, nie na miejscu, nawet: obraźliwe. Także główni aktorzy sceny przemocy: sprawcy, ofiary i świadkowie, pokazywani w sposób głęboko odmienny od tego, do którego przywykliśmy, zaskakiwali: przy czym szczególnie trudno było akceptować postrzegane czasem jako karykaturalne postaciowanie ofiar. Katolicka symbolika powodowała konsternację, gdy okazywała się podstawową ramą semiotyczną dla wizualizacji żydowskiego cierpienia. Zastanawiające było obdarzanie historycznego zdarzenia kontekstem pobranym z ludowej mitologii. Podobnie jawnie w to zagładowe pamiętanie mieszały się pogłosy komunistycznej ideologii.
W spotkaniu wezmą udział:
Magdalena Zych – antropolożka kultury, kustoszka i kuratorka Muzeum Etnograficznego w Krakowie, gdzie od 2009 roku koordynuje projekty badawcze, tworzy publikacje i projekty wystawiennicze. Kreuje przestrzeń współpracy między artystami, aktywistami i społecznością akademicką. Zajmuje się m. in. praktykami skupionymi wokół muzealnych kolekcji etnograficznych. Uczestniczyła w konsorcjum TRACES (2016-2019) programu Horyzont 2020, zainicjowała projekt o kolekcji syberyjskiej MEK w ramach NPRH (2016-2019), uczestniczy w projekcie TRACTS (CA20134) i w kanadyjskim konsorcjum „Thinking Through the Museum”.
prof. Roma Sendyka – pracuje w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych WP UJ, prowadzi Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci. Zajmuje się teoriami i praktykami badań kulturowych, w tym zwłaszcza studiami nad kulturą wizualną i kulturami pamięci. Autorka książek Nowoczesny esej. Studium historycznej świadomości gatunku (Kraków 2006), Od kultury ja do kultury siebie (Kraków 2015) oraz Poza obozem. Nie-miejsca pamięci – próba rozpoznania (2021). Współredaktorka kilku tomów na temat badań nad pamięcią. Współ-kuratorka wystawy Widok zza bliska. Inne obrazy Zagłady (2018-2019). Obecnie pracuje nad teorią miejsc po przemocy i wizualnymi badaniami w kontekście ludobójstwa.
Wojciech Wilczyk – poeta, fotograf, autor esejów oraz tekstów krytycznych o sztuce, kurator wystaw, wykładowca na Akademii Fotografii w Krakowie.Autor czterech tomów poetyckich: Steppenwolf (1997), Eternit (2003), Realizm (2017), Minimalizm (2020) oraz fotograficznych projektów dokumentalnych, które miały także albumowe edycje: Czarno-Biały Śląsk (1999-2003), Kalwaria (1995-2004), Życie po życiu (2004-2006), Niewinne oko nie istnieje (2006-2008), Święta Wojna (2009-2014), Słownik polsko-polski (2014-2019) oraz wspólnie z Elżbietą Janicką Inne Miasto (2011-1012). Dwukrotnie nominowany do Deutsche Börse Photography Prize. Otrzymał wyróżnienie w konkursie Fotograficzna Publikacja Roku 2009 (album Niewinne oko nie istnieje) oraz nagrodę PHOTO BOOK OF THE YEAR 2014 w konkursie Grand Press Photo 2015 (album Święta Wojna). Wspólnie z Grzegorzem Wróblewskim zrealizował intermedialny projekt Blue Pueblo (2013-2014), łączący tekst i fotografie, któremu towarzyszył artbook wydany w nakładzie 350 numerowanych i sygnowanych egzemplarzy. Zrealizowany w latach 2016-2018 cykl Powiększenia, zaprezentowany najpierw na wystawie Widok zza bliska. Inne obrazy Zagłady w Muzeum Etnograficznym w Krakowie – której wraz z z Ericą Lehrer, Romą Sendyką i Magdaleną Zych był kuratorem – otwiera książkę pod tym samym tytułem, wydaną w 2023 przez Krytykę Polityczną;
oraz Robert Zydel – Dyrektor Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
