Dzieciństwo

Nowa wystawa czasowa od 2 czerwca do 31 maja 2024 r.

O wystawie

W ostatnich kilku dekadach pozycja dziecka w obszarze społecznym i rodzinnym zmieniła się radykalnie w wyniku przemian społeczno-kulturowych. Zmiana statusu dziecka, które zyskało podmiotowość, i stosunkowo krótki czas w jakim się ona dokonała jest przedmiotem zainteresowania przedstawicieli wielu dyscyplin naukowych (psychologów, socjologów, pedagogów, etnologów i antropologów kultury). Coraz częściej staje się też tematem debaty społecznej.

Wystawa „Dzieciństwo” spróbuje pokazać współczesnemu odbiorcy skalę zmiany na tym polu. Zaprezentuje różne smaki i odcienie dzieciństwa, które były i są udziałem różnych środowisk w różnych czasach – zarówno w przeszłości jak i współcześnie.

Ekspozycja będzie refleksją dotycząca tego, kim jest dziecko – kim było i jak jest traktowane przez dorosłych w poszczególnych sferach życia.

„Każdy z nas był dzieckiem, niektórzy z nas są świadkami i dorosłymi uczestnikami dzieciństwa swoich podopiecznych. Zatem temat naszej wystawy jest bliski, nostalgiczny i uniwersalny. „Dzieciństwo” to wystawa antropologiczna, dokonująca kulturowej dekonstrukcji powszechnego zjawiska, jakim jest element cyklu życia każdego człowieka. Jednak dzieciństwo może być różne i determinowane miejscem urodzenia, zarówno tym geograficznym jak i społecznym, płcią i czasem. I właśnie nie tylko sentymentalizm i nostalgia, ale też różnice oraz światłocienie są przedmiotem opowieści jaką snujemy w Muzeum” – Robert Zydel, Dyrektor Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.

Bohaterowie wystawy

Na wystawie będziecie mieli okazję poznać 6 bohaterek i bohaterów, dzieci urodzonych równo co 30 lat od końca XIX wieku aż do początków obecnego stulecia.

Postaci te reprezentują biografie dość typowe dla swoich czasów, nie mogą jednak pełnić roli przewodników totalnych, gdyż scenariuszy dzieciństwa – podobnie jak życia w ogóle – jest nieskończenie wiele. Zmienne takie, jak czas i miejsce narodzin, status społeczny i sytuacja materialna rodziny czy uwarunkowania zdrowotne sprawiają, że nie istnieje uniwersalne doświadczenie dzieciństwa, nawet w obrębie jednego pokolenia.

Mimo to, śledząc losy Hani, Janka, Andrzeja, Magdy czy Kuby i Julki, nietrudno zauważyć, że pozycja dziecka w rodzinie i społeczeństwie w ciągu kilku dekad ulega radykalnej przemianie – dziecko zyskuje podmiotowość. Zmiany te można dostrzec, obserwując kolejne ważne obszary życia dzieci, takie jak przyjemności, obowiązki czy samodzielność.

Wystawę można zwiedzać na dwa sposoby: podążając po kolei za każdą z postaci lub idąc tropem poszczególnych kategorii tematycznych: obecność, troska, powinność, frajda oraz autonomia.

Kuratorki wystawy

Agnieszka Grabowska – etnolożka i muzealniczka, absolwentka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego oraz Podyplomowego Studium Muzealniczego Instytutu Historii Sztuki UW. Od 2004 roku związana zawodowo z Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, gdzie opiekuje się Kolekcją Tkaniny i Stroju Ludowego. Autorka scenariuszy edukacyjnych i artykułów o tematyce etnograficznej. Współautorka katalogu zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego pt. „Dzieciństwo”. Członkini Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Pracowni Etnograficznej.

Małgorzata Kunecka – etnolożka i muzealniczka, absolwentka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Podyplomowego Studium Muzealniczego Instytutu Historii Sztuki UW. Od 2006 roku związana zawodowo z Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, gdzie opiekuje się Kolekcją Folkloru. Autorka książki dla dzieci „Zwyczaje świąteczne w Polsce” oraz artykułów i scenariuszy edukacyjnych o tematyce etnograficznej m.in. dla Centrum Zdrowia Dziecka. Współautorka katalogu zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego pt. „Dzieciństwo”. Od 2011 r. redaguje stronę internetową www.strojeludowe.net. Jest członkinią Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Stowarzyszenia Pracownia Etnograficzna.