Interwencja na wystawie „Afrykańskie wyprawy, azjatyckie drogi”
Intervention at the exhibition „African Expeditions, Asian Ways” [ENG below]
Kość słoniowa,
dr Maria Wodzińska
W tym miejscu prezentowaliśmy obiekty wykonane z kości słoniowej. Jest to materiał pozyskiwany z kłów słoni, który przez wieki był ceniony w różnych kulturach, szczególnie w Europie. Był to towar luksusowy, wykorzystywany do wytwarzania rzeźb, biżuterii, instrumentów muzycznych oraz innych przedmiotów ozdobnych i użytkowych. Ponadto kość słoniowa pełniła w Europie funkcję symboliczną, pozwalającą na podkreślenie wysokiego statusu społecznego.
W przedmiotach z kości słoniowej jest zapisana nie tylko historia wątpliwego etycznie wykorzystania tego materiału, ale również brutalny i eksploatacyjny charakter systemu kolonialnego, który rozwinął się w XIX i XX wieku. Handel kłami słoni był jednym z elementów kolonialnej gospodarki związanej ze zniewoleniem mieszkańców Afryki i nieograniczonym pozyskiwaniem rozmaitych zasobów naturalnych. Społeczności zamieszkujące tereny kolonizowane były zmuszone do prowadzenia niebezpiecznych i wyczerpujących polowań na niespotykaną wcześniej skalę. W ich wyniku populacja tych zwierząt gwałtownie zmalała, a słoń afrykański – największe współcześnie zwierzę lądowe – stał się gatunkiem zagrożonym wyginięciem.
Handel kością słoniową podlega obecnie ścisłym restrykcjom, a w wielu krajach jest nielegalny. Reguluje go konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, zwana także konwencją waszyngtońską lub CITES. Została ona podpisana 3 marca 1973 roku, a w życie weszła 1 lipca 1975. Polska ratyfikowała konwencję 12 grudnia 1989 roku. Jej nadrzędnym celem jest ochrona dziko występujących populacji zwierząt i roślin gatunków zagrożonych wyginięciem m.in. poprzez ograniczanie międzynarodowego handlu przedstawicielami tych gatunków i produktami z nich wykonanymi. Kość słoniowa jest jednak nadal przedmiotem przemytu i nielegalnego handlu.
Ivory,
Maria Wodzińska
In this space we presented objects made of ivory. This is a material obtained from elephant tusks, which for centuries was valued in various cultures, especially in Europe. It was a luxury item, used to make sculptures, jewellery, musical instruments and other decorative and functional items. In addition, ivory played a symbolic role in Europe, emphasizing high social status.
Objects made of ivory evidence not only the history of the ethically questionable use of this material, but also the brutal and exploitative nature of colonial system that developed in the 19th and 20th centuries. The trade in elephant tusks was one of the elements of the colonial economy associated with the enslavement of Africans and the unlimited extraction of various natural resources. Communities living in colonized areas were forced to conduct dangerous and exhausting hunts on an unprecedented scale. As a result, the population of these animals has declined rapidly, and the African elephant – the largest land animal today – has become an endangered species.
Trade in ivory is currently subject to severe restrictions and is illegal in many countries. It is regulated by the Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, also known as the Washington Convention or CITES. It was signed on March 3rd 1973 and came into force on July 1st 1975. Poland ratified the convention on December 12th 1989. Its primary goal is to protect wild populations of endangered species of animals and plants, by among other things, limiting international trade in representatives of these species and products made from them. However, ivory is still the subject of smuggling and illegal trade.