Projektem „Teren. RE-wizyty” kontynuujemy rozpoczęte 3 lata temu działania aktywizujące lokalne społeczności poprzez przywrócenie pamięci o wiejskich rzemieślnikach i ich zajęciach, które niegdyś funkcjonowały w różnych regionach Polski, a dziś odchodzą w zapomnienie. W sezonie letnim 2021 przeprowadzimy wywiady ze spadkobiercami dawnych bohaterów filmowych,
z dokumentów, które zrealizowane były w latach 60.-80. XX wieku przez ówczesnych pracowników PME. Te archiwalne filmy są nieme, dlatego współczesny komentarz potomków bohaterów filmów etnograficznych wzbogaci naszą wiedzę o biografie osób występujących w tych materiałach czy szczegóły danego rzemiosła – procesy i technologie wytwórcze. Nagrania audio wywiadów staną się nie tylko wkładem do naukowego archiwum PME, ale również zostaną opublikowane w formie podcastów na muzealnym kanale Spotify. Odwiedzimy 8 miejscowości z 3 województw: mazowieckiego, podlaskiego i podkarpackiego.
W programie aktywizującym społeczności lokalne, poza wywiadami, zaplanowano warsztaty i spotkania.
Mężczyzna grający na ligawie. Fot. P. Szacki
Projekt ma międzypokoleniowy, lokalny charakter. Nagrania audio powstaną dzięki współpracy z lokalnymi społecznościami
z różnych grup wiekowych, które będą zaangażowane do swoistej „kwerendy terenowej”, mającej na celu poszerzenie wiedzy
o zjawiskach, które występowały lokalnie i w przeszłości i obecnie. Dorośli, młodzież i dzieci wezmą udział w bezpłatnych szkoleniach w dziesięciu wybranych miejscowościach. Przeprowadzone przez „Stowarzyszenie Z Siedzibą w Warszawie” oraz Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” warsztaty wydobywcze poszerzą kontekst dokumentowania lokalnego dziedzictwa kulturowego.
Warsztaty Stowarzyszenia „Z Siedzibą w Warszawie” pn. „Włącz dziedzictwo” przeznaczone dla dzieci i młodzieży przyjmą formę szkoły reportażu, której efektem będą nagrania lub opisy stworzone przez uczestników. Będą one trwałym zapisem zarówno znanych, jak i na nowo odkrywanych lokalnych rzemiosł.
Warsztaty odbędą się w następujących miejscowościach:
– Łempice, woj. podlaskie (Szkoła Podstawowa w Łempicach),
– Murzynowo, woj. mazowieckie (Szkoła Podstawowa w Murzynowie),
– Rakszawa/ Żołynia, woj. podkarpackie (Gminny Ośrodek Kultury i Czytelnictwa w Rakszawie, oraz Gminny Ośrodek Kultury w Żołyni).
Warsztaty etnograficzne prowadzone przez Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” pn. „Etnograficzne mapy rzemieślników” skierowane są do osób dorosłych. Zakładają trzygodzinne spotkania organizowane po dwa razy w każdym z miejsc, oparte na wypracowanych metodach pracy z lokalnym dziedzictwem. We współpracy z mieszkankami i mieszkańcami powstanie mapa okolicy z lokalizacjami tradycyjnych warsztatów rzemieślniczych oraz miejscami zamieszkania ich wykonawców, zawierająca fotografie i wspomnienia o twórcach:
– Ogrodniki/ Siemiatycze, woj. podlaskie, (Siemiatycki Ośrodek Kultury w Siemiatyczach)
– Nowe Lewkowo/ Narewka, woj. podlaskie, (Gminny Ośrodek Kultury w Narewce)
– Kundzicze/Sokółka, woj. podlaskie, (Muzeum Ziemi Sokólskiej)
Bednarz przy pracy. Fot. P. Szacki
Dodatkowo w Studzianym Lesie odbędą się warsztaty garncarskie w odniesieniu do archiwalnego filmu „Garnki ze Studzianego Lasu” z 1967 roku. Mieszkańcy wsi – uczestnicy warsztatów – zapoznają się ze specyficzną techniką wałeczkową ze Studzianego Lasu tzw. dziarna, czyli mielonych na żarnach kamieni. W ten sposób podejmiemy próbę przywrócenia pamięci o zanikłej tradycji. Warsztaty będzie prowadził Paweł Szymański z Garncarni, który jako jedyny w Polsce potrafi posługiwać się tą techniką. Wydarzenie dostępne dla wszystkich odbędzie się na Polu Namiotowym „Majorka” nad Czarną Hańczą w dn. 13.08.2021 r.
Zachęcamy do zapoznania się z projektami muzeum, które wznowiły kontakt z lokalnymi społecznościami celem przywrócenia pamięci o ginących rzemiosłach: Muzeum w terenie. Etnograficzne reminiscencje filmowe” (2018) oraz „7 spotkań, 7 historii” (2020).
Autorka projektu: Małgorzata Jaszczołt, Kuratorium Etnograficzne PME.
Dofinansowanie
Producenci